661. ТАНК І ІНШЫЯ ЗНАХОДКІ. Тухта Валер

Звесткі аб аўтары глядзець тут.

 Лета – час масавых адпачынкаў і сезон падарожжаў. Вось і мы скіраваліся ў чарговую вандроўку-экспедыцыю, прымеркаваную да дня вызвалення Беларусі ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў.

 Даволі часта даводзілася чуць ад вяскоўцаў розныя гісторыі, звязаныя з мінулай вайной. У старажылаў яшчэ ў памяці месцы партызанскіх пахаванняў, якіх даволі шмат было раскідана па лесе. Дзесьці ў 1960-70-х гадах магілы былі знесены, і ніякіх слядоў не засталося. З іх толькі ўзялі крыху зямлі, каб пасыпаць ля помніка ў Слабадзе.

 Грыбнікі-ягаднікі распавядалі пра партызанскія зямлянкі. А яшчэ, каб прыдаць сваім словам больш увагі, мясцовыя фантазёры паведамлялі пра танк. Нібыта гэтая шматтонная махіна і цяпер знаходзіцца ў адным з балот. Загадзя мушу расчараваць: гісторыя з танкам усяго толькі прыгожы міф, у які так хочацца верыць. Таму вырашаем самі пабачыць, дзе жылі і адкуль скіроўваліся на баявыя заданні народныя мсціўцы.

 На веласіпедах едзем па добра накатанай лясной дарозе, якая праз два дзясяткі кіламетраў спатыкаецца аб змрочны непраходны гушчар ельніку. Менавіта ў гэтым месцы ў час вайны размяшчаўся адзін з партызанскіх атрадаў. На месцы колішніх зямлянак засталіся толькі яміны, парослыя дрэвамі. Захавалася партызанская студня.

 у некаторых яшчэ захаваліся рэшткі печак-буржуек. У адной такой яміне знаходзім цікавае збудаванне – да металічных труб прымацаваны шырокі абруч, у якім высіцца груда камення.

 Верагодна, у гэтай зямлянцы была партызанская лазня, а збудаванне – не што іншае, як печ.

 Праз некалькі дзён працягваем даследаванні. Пешшу накіроўваемся ў Верабкі.

 Над гэтай вёскай напрыканцы вайны адбылася паветраная дуэль паміж савецкім і нямецкім лётчыкамі. Той паветраны бой быў апошнім для нямецкага экіпажа. Вялізная варонка і аплаўленыя рэшткі металу ў балоце – гэта ўсё, што, засталося ад фашысцкага самалёта. Непадалёк рэшткі савецкай вінтакрылай машыны, якая па тэхнічных прычынах была вымушана сесці на дрыгву. Вайскоўцы так і не здолелі вызваліць машыну з багны, толькі абясшкодзілі боепрыпасы. Затое мясцовы люд даволі доўга карыстаўся гаспадарчымі вырабамі з таго самалёта, ад якога цяпер засталося некалькі абломкаў іржавага металу.

 Крыху паблукаўшы па балоце, знайшлі рэшткі  лятальных апаратаў. Хлопцы, вядома, хацелі пабачыць сапраўдныя самалёты. Але што зробіш – час зрабіў сваю справу.

 Колькі яшчэ гісторый з далёкага і блізкага мінулага нашага краю перадаецца з вуснаў у вусны. I адна з іх – пра сапраўдны танк.

2001