810. СЦЯЖЫНКІ МАЙГО ДЗЯЦІНСТВА. Лісічонак (Гурко) Тамара

Звесткі аб аўтары глядзець тут.

  Бягуць, бягуць сцяжынкі. Кароткія і доўгія. То ў адзін бок, то ў другі. Перакрыжоўваюцца і зноў разыходзяцца. Лагодзяць шоўкавай травой мае босыя ногі, шабуршаць увосень апалым лісцем. Узімку хрубасцяць пад валёнкамі лютым марозам.

 Бы маленькія ручайкі зліваюцца ў вялікія рэкі, так сцяжынкі ператвараюцца ў дарогі, што павядуць мяне ў Вялікі Свет. Але гэта потым, а сёння я бягу самай кароткай, паўз пяць хацінак – ад бабы Проскі да бабы Марылі, і, як Красная Шапачка, нясу піражкі-камы для бабулі.

 Насустрач цётка Ганна ідзе з фермы:

 - Куды так раненька бяжыш, Тамарка?

 - Да бабы Марылі.

 - А што ў кошыку? – не адчапляецца цікаўная цётка.

 Адкідваю ручнічок. Цётка цокае языком:

 - Камы! Глядзі, якія румяныя. Відаць, добра прапякліся. З чым, мо, з тварагом?

 - Не, цётачка, з яблыкамі. Бярыце, сабе і Гальцы.

 Цётка гладзіць мяне па валасах:

 - Ну, ужо адзін вазьму, для Галькі. А ты ўжо бяжы хутчэй, ды глядзі, не раздавай, а то і да бабы не данясеш.

 А хіба ж мне шкода? Баба Проска цэлую гару напякла, усім хопіць.

 Баба Марыля Ўзрадавалася:

 - Дзякуй, мая птушачка. Вось малайчына Проска, не лянуецца. А я нешта расхварэлася, то скажы, хай прыйдзе вечарам, галаву пашэпча.

 - Добра.

 Хапаю спарожнены кошык і вылятаю з хаты.

 - А божачка, куды ўжо паляцела? – крычыць услед бабуля.

 Некалі мне. Учора Танька ў бярэзніку падбярозавікаў нарэзала, дык пабягу хутчэй, каб хто не апярэдзіў.

 Грыбных сцяжынак вакол Міхалова паўнютка. Хаця няма вялікага лесу, затое хапае кустоў і беразняку. А каля лініі, у хвойніку, маслячкі водзяцца.

 Яшчэ ў маім куточку ёсць сунічныя сцяжынкі. А малінавых аж тры – адна вядзе ў маліннік каля лініі, другая – у Ваўкоўню, а трэцяя – пад Пунты.

 Ёсць сцяжынка, што бяжыць у Гарадзінец, праз пераезд, бярэзнік, цераз крынічку, аж да самай хаты цёткі Любы, таткавай сястры. Але гэта далёка, там я адна не хаджу, калі толькі з Валерыкам.

 Доўгая сцежка таксама ў Зорніцу, на раку. Туды мы гойсаем усе разам: і мальцы, і дзеўкі.

 Сцежкай, што вядзе да прыпынку цягніка “Лазовікі”, я бегаю сустракаць бацькоў з Данбасу.

 А нядаўна з бабай Проскай хадзілі ў Горкі, глядзець дзядзькі Івана каханку, цётку Вальку. Яна ад’язджала ў Кобрын вучыцца на настаўніцу. Дык казалі бабы, што як трапіла ў горад, дык зрабілася фарсістая. Бабуля гаруе:

 - Абкруціць Ваньку. Ён просты ды ласкавы. Малыя дзеткі – малыя бедкі…

 Уздыхае бабуля. Уздыхаю следам і я:

 - Бабуля, дык ты скажы, каб ён яе не браў.

 - Ай, дзетка, ці ж ён паслухае? Не маленькі, армію ўжо адбыў. Ты, вунь, і то не заўсёды слухаешся.

 І так мне зрабілася шкада бабулю, што аж носам зашмыгала. Сама скажу дзядзьку, каб не браў. Ён мяне любіць, дык паслухае. Хай лепш бярэ Нінку Сільвановічаву, у яе валасы сукрыстыя, і бабы казалі, што спрытная.

 А аднойчы я адкрыла яшчэ адну сцяжынку, што вядзе да Чэрцаў, у Валерыкаву школу. Як Валерык дома, то мне добра, не сумна, а як пачынаецца восень, ні яго, ні бабы. Вось і ўчапілася за яго. Але пахадзіла за ім мала, у школу мяне не прынялі, бо малая яшчэ.

 Шмат сцяжынак каля Міхалова, і ўсім я дала назву: Сунічная, Малінавая, Грыбная, Арэхавая, Гарадзінецкая… Былі таксама Жытняя, Ільняная, Бульбяная. А ўчора з’явілася яшчэ адна – Зялёная. Ад вёскі Зялёны Востраў. У бабы Пракопіхі там жыла радня – цётка Матруна. Збіраўся адвезці дзед Пракоп, але нешта завалтузіўся, дык сабрала баба Марыля ў хатулёк тварожнікі, бутэльку малака, узяла за руку мяне, і рушылі мы з ёй пяшком.

 Дайшлі да Лазовікаў, прайшлі скрозь іх, далей крыху па Горках, звярнулі направа і выйшлі на пагорак.

 І каля кустоў селі адпачыць. Бабуля развязала клунак. Сказала:

 - Замарылася, дзіцятка? Падсілкуйся трохі.

 - Не, - матаю галавой з поўным ротам. – Не замарылася.

 - А я ўжо стамілася. Ну, то далей не пойдзем, тут дзеда пачакаем.

 - Прыхінулася я да бабінага боку дый заснула. І прысніўся мне той Зялёны Востраў. Быццам плавае пасярод вялікага возера. А на ім – купіны бяроз, зялёныя-зялёныя. І кветкі зялёныя, і курганы з вады тырчаць зялёныя. На адным сядзіць зялёная жаба, а ў яе цэліцца стрэліць малодшы сын цара – Іван. І толькі нацягнуў цеціву, як раптам пачулася:

 - Тпру, Бялянка.

 Гэта дзед парушыў мой сон. Бярэ мяне на рукі, кладзе ў брычку, на сена. Побач уладкоўваецца бабуля. Дзед сядае наперадзе, на дошку – скрып-скрып. Рушым.

 Гойдаецца брычка, калышацца неба, плывуць аблокі. І бяжыць Зялёная сцяжынка ў Зялёны Востраў. А я, нібыта птушка, узлятаю высока-высока і зверху бачу ўсе свае сцяжынкі. І агортвае маё сэрца жальба, і цешыць душу. І я, бы тая птушка кнігаўка, што згубіла дзетак, як казала баба Проска, а цяпер крычыць і плача, крычу і плачу я:

 - Кігі-кігі, кігі-кігі…

 А пада мной сцяжынкі, бы павуцінкі, бягуць, кароткія і доўгія, бягуць у розныя бакі, перакрыжоўваюцца і разыходзяцца, ператвараюцца ў дарогі і хаваюцца ў таямнічай далячыні.

 - Кігі… Кігі… Кігі… Кігі…

* * *

Над судьбою своею так горько я плакала,

Что слезами как острым стеклом всю душу исцарапала.

В ночь, от боли крича, убегаю,

На коленях молюсь перед всеми богами.

Мне б на миг умереть, затем снова родиться,

Чтобы в полночь жар-птицей в свою душу вселиться

И под яркой луною

Взлететь над землёю,

Перед алой зарёй опустится на маленький остров,

Где светло так, и просто

Изумрудные травы росою звенят,

Облака в синем небе беззвучно летят,

И тропинки как в детстве бегут во все стороны...

А мне страшно одной и до озноби холодно.

2021