Звесткі аб аўтары глядзець тут.
Нешта мне сёння сумна-сумна. Тонька з сястрой Нінкай паехала ў Лепель, Галька з матуляй пайшла на ферму, Верка Карпава – у Горкі, Валерык, вядома ж, - у школу. Нават бабы Марылі няма - яна ў калгасе мала працуе і сёння якраз пайшла да цёткі Любы ў Заслонава.
Усе свае справы, што наказвала баба Проска, зрабіла – падлогу падмяла, ложак засцяліла, кветкі паліла і ў хаце, і ў агародчыку. Да абеду вунь яшчэ колькі, а я ўжо справілася. Чым жа яшчэ дапамагчы бабе Просцы?
Во, знайшла! На двары стаяць начоўкі з замочанай бялізнай. Пайду, памыю.
Бяру дошку, мыла і, як дарослая, перш-наперш бабіну спадніцу на дошку пральную паклала, мылам нацерла, затым рып-рып з аднаго боку, рып-рып з іншага, шлёп у тазік. Гатова!
Гэта лёгка. А вось кофту як памыць? На ёй жа гузікі! Мылам намазаць неяк, і па дошцы грукаюць – яшчэ адарвуцца. А як тады бабуля мые? Мусіць, яна гузікі зразае.
Бяру нажнічкі – стрык-стрык. Цяпер можна мыць. Чакаюць Валерыкавы штаны, мая сукенка, мая спадніца. Ладзіцца справа!
А кашуля Валерыкава зноў з гузікамі. Стрык-стрык спераду, стрык-стрык на рукавах. І кашуля памытая.
У начоўках вада ўжо бруднючая, а выліць не здужаю. Каўшом вычарпаю.
З бочкі, што стаіць пад дахам наліла чыстай сцюдзёнкі. Спаласнула бялізну, на плот павесіла.
Здалёк відаць. Бабуля пахваліць. Што б яшчэ такое зрабіць, каб яна ўзрадавалася?
Заходжу ў хату. Вочы натыкаюцца на вялікі плецены кошык. У ім ляжаць клубкі са стужак. Бабуля з іх пляце палавікі. Гэта я ўмею. Бяру драўляны кручок, і толькі пальцы мільгаюць… так захапляюся, што не чую, як ляскае клямка.
- А хто гэта бялізну памыў? – абуджае мяне ад захаплення бабулін голас. – Можа Алька прыехала з гораду?
- Не, бабуля, гэта я, - адказваю з гонарам.
- Дык, а як ты начоўкі здужала ды ваду зліла?
- Я конаўкай вычэрпвала.
- Ай, унучачка, мая памочніца, - гладзіць мяне па галове. – Во ўжо матулі напішу, што не гультайкай расцеш. І палавічкі ўжо ўмееш плесці.
- Во маці ўзрадуецца, - разглядвае палавік. – Ну, то хадзем снедаць, скора Валерык прыбяжыць.
Ем я з вялікай ахвотай. А як жа – гэтулькі працы перарабіла! Адным словам – памочніца. Дый едуніца спраўная. Тым больш, што вынятая з печкі крупеня пахне на ўсю хату. Нават не заўважаю, як міску спусташаю. А яшчэ ж пухнатыя дранікі ў тлушчы з цыбуляй… Жывот паўнюткі!
Нарабілася. Наелася. І паўдня прайшло - цяпер можна і паспаць. Умасцілася за шырмай на бабіным ложку. Свой разбіраць не буду – днём на ім не спяць, каб не пакамячыць капу і не разбурыць падушкі.
Скрозь сон чую, як нехта заходзіць у хату.
- і калі ты, Проска, усё ўспяваеш? – гэта голас цёткі Клаўдзі. – Ужо і бялізну памыла.
- Дык не я гэта. Тамарачка-ўнучачка.
- Брэшаш! Яна ж і начоўкі не здужае перакуліць, каб ваду зліць. І не пашоргаець добра.
- А яна іх і не чапала. Коўшыкам, што з лазні, вычарпала.
- Глядзі, якая дзяўчына працавітая. Але ў цябе і Алька з Янінай не гультайкі.
- Што праўда, то праўда, - пагаджаецца баба Проска. – Вядома ж без бацькі раслі, змалку прывучаныя.
- Ага ж, Проска. Дрэнна без мужыка. Цяжка. Хай бы ўжо прыняла таго прымаку, што з Бораўна сватаўся.
- Цьфу, цьфу, - плюецца бабуля. – Болей нечага рабіць, як чужых мужыкоў падбіраць. Ды і не маладуха я ўжо, унукі растуць.
- Якія твае гады, - не адчапляецца цётка Клаўдзя. – Было б каму сена накасіць.
- Усё, годзе! – злуецца баба Проска. – Калі няма шчасця, дык ужо і не будзе. І не кажы болей гэтакага паскудства – не люблю.
Ускакваю я з ложку:
- Бабулечка, любая, не бяры таго дзядзьку, ён дрэнны – гарэлку з Фомкам піў, а потым каля пуні валяўся.
Бабка Проска суцяшае мяне:
- Ай не, дзіцятка. Навошта мне хто патрэбны, калі такіх два памочнікі ў хаце.
І я радая, што ніякіх чужых дзядоў у хаце не будзе. Бягу выганяць карову з хлява - ужо скончыўся іх каровін абед, пара ў поле.
І мае сяброўкі з’явіліся. І я хвалюся, што мыла бялізну. Забегла і да бабы Марылі. І ёй пахвалілася.
- Ай, малайчына, - хваліць бабуля. – Пісьмо будзем пісаць, дык не забыцца б бацькам распавесці. Ні ў каго ў Міхалове няма лепшай за нашую Марачку памочніцы.
- Пакуль бацькі прыедуць, дык мы яе замуж выдадзім, раз такая спрытная, - смяецца, як заўсёды цётка Тамара.
- Не, нам самім такія працавітыя патрэбны, нікуды мы яе аддаваць не будзем, - заходзіць у хату дзед Пракоп.
І я тулюся да дзеда, і сярдую на насмешніцу цётку – нічога ёй не буду дапамагаць, толькі дзеду з бабуляй.
Увесь дзень я радавалася і ганарылася сабой, пакуль увечары Валерык не стаў здымаць з плоту сухую адзежу і ўбачыў, што кашуля ягоная без гузікаў.
- баба, а нашто ты гузікі зрэзала? – спытаў ён у бабы Проскі.
- Якія гузікі? – здзівілася бабуля і стала разглядаць сваю кофту ды Валерыкаву кашулю.
Я, адчуваючы нешта няладнае, падала каробку, куды бабуля збірала ўсялякія гузікі са шпількамі:
- Вось яны, усе тутачкі. Ніводнага не згубілася.
Баба Проска пагладзіла мяне па валасах, усміхнулася:
- Ну і добра – мыць навучылася, рэзаць таксама. Заўтра будзем вучыцца прышываць, - і засмяялася звонка і лагодна.
Гледзячы на яе, зарагаталі і мы з Валерыкам.
І, засынаючы, я думала, якая ў мяне добрая бабуля: не сварыцца і не выходзіць замуж. І я ніколі не выйду, хоць цётка Тамарка і дражніць мяне. А навошта нам з бабуляй чужыя мужыкі, калі сваіх поўная хата – татка і дзед Пракоп, і Валерык, і дзядзька Коля, і дзядзька Ванё, а яшчэ дзядзька Лёнька, што на Данбасе, а яшчэ таткавы браты. Як збяруцца у гулянцы, дык аднаго стала не хапае.
А ноччу на сінюткім небе ззялі не зорачкі, а бліскучыя гузікі. А я іх зразала нажніцамі і хавала пад падушку. Але іхняе дзіўнае святло прабівалася скрозь падушкі і агортвала нашу маленькую хатку быццам пухнатымі аблокамі. І так мне рабілася хораша, цёпла і пяшчотна, што мая душа разгортвалася і хавала ў свае таямнічыя закавулкі і памытую бялізну, і зрэзаныя гузікі, і смачную крупеню, дзядзькоў і цётак, і ўсіх міхалоўцаў, і нават таго дзядзьку з Бораўна, каб праз шмат год выцягнуць з памяці на свет божы…
.
Тут моя родина, жизни оплот,
Тут детство моё золотое живёт,
Лесная полянка
И птичка зарянка.
.
Тут поезд по рельсам
И звучные песни,
И полюшко с хлебом
Под ласковым небом.
.
Тут соловейка в саду
И рыбки в пруду,
Из досок ольховых скамейка
И воробьёв молодая семейка.
.
И я, словно малая птаха,
Без боли и страха
Бегу по дороге
К родному порогу…
2021
НРАВИТСЯ 5 |
СУПЕР 5 |
ХА-ХА |
УХ ТЫ! |
СОЧУВСТВУЮ |
Лучший комментарий
КИКИ, а памятаеш, як я цябе адшукаў? У баптысцкай царкве інвалідам раздавалі гуманітарку. Валодзя Кніга папрасіў мяне зрабіць рэпартаж з мерапрыемства. Пасля яго выхаду ў "Навінах" сайту, ты мне патэлефанавала і выставіла прэтэнзію, што трапіла ў кадр пры масавай здымцы - з боку трыбуны фатаграфаваў залу з наведвальнікамі. Строга запатрабавала прыбраць цябе. Ні на якія ўгаворы не паддалася. Давялося адразаць табе галаву ці мяняць здымак (канкрэтна не памятаю).
Праз нейкі час папрасіла прагледзець твае вершы. Я нават звязвацца з табой не хацеў - навошта мне скандалістка. Але настойвала. Тады спыніўся ля твайго дому, і ты ўручыла мне сшытак з вершамі. Дзеля адчэпнага забраў. А як стаў чытаць, здзівіўся, што жанчына так піша. Больш за ўсё мне спадабалася змрочнасць зместу твораў - значыць, настрой такі ў аўтара. Яго павінны ведаць іншыя аматары паэзіі. Прапанаваў стварыць табе тэму ў "Откліку". Аформіў яе. Навучыў заходзіць. Пайшлі водгукі захаплення. Аднак, сапраўды, Віцькі наехалі на цябе. Выказаўся з крытыкай Серж. Я на яго нават насварыўся, што неабгрунтавана прычапіўся да цябе.
Ты псіханула на крытыкантаў і загадала ўвогуле знішчыць паэтычную старонку. Адгаворваў цябе. Не паслухалася. Добра, што ўгаварыў цябе на прозу для тэмы "Лепельшчына без прыкрас" у маім блозе. І сама бачыш вынік: людзям падабаюцца твае ўспаміны аб дзяцінстве. Не тым, што яны былі нейкімі прыгодніцкімі, а менавіта формай падачы, якая вымушае кожнага чытача зазіраць у сваё незваротнае маленства, параўноваць падобныя выпадкі, эпохі, дабрабыт свой і аўтара напачатку жыцця кожнага.
А тут ты атрымала яшчэ адзін удар, калі на сайце забілі Мару. Трымайся! Пішы! Адна ацэнка Вазара чаго вартая! А так думаюць многія, толькі выказацца не могуць, бо не літаратары.
Мне для Мары Лісічонак:
Блукач ВАЛАЦУЖНЫ, я как акын, что вижу, то пою, правду жизни.
КИКИ, і як акын спяваеш дужа ўмела. Грамадства агледзіцца, што была незвычайная мемуарыстка аб дзяцінстве ў Міхалове, але ўжо пасля таго, як ты пакінеш гэты свет. Такое правіла рэчаіснасці ўсіх эпох. У нідэрландскага мастака Вана Гога пры жыцці купілі толькі адну карціну. Ён памёр у галечы. А на лепельшчыне яшчэ ніхто так умела не пісаў як ты.
Блукач ВАЛАЦУЖНЫ, так далеко заглянуть мне не удастся, хотя и хотелось бы. Но довольно и того, что моё творчество признали Валацуга с Азарёнком. Подумать только, на просторах интернета встретились веробские хлопцы с дивчиной из Михалова. Нежданно-негадано.
А помнишь, разные Сержи намеревались навсегда изгнать Кикимору? А Витьки как изголялись?
Спасибо Блукачу, вытащил из забвения.
А Кикимора - то живучая.
КИКИ, а памятаеш, як я цябе адшукаў? У баптысцкай царкве інвалідам раздавалі гуманітарку. Валодзя Кніга папрасіў мяне зрабіць рэпартаж з мерапрыемства. Пасля яго выхаду ў "Навінах" сайту, ты мне патэлефанавала і выставіла прэтэнзію, што трапіла ў кадр пры масавай здымцы - з боку трыбуны фатаграфаваў залу з наведвальнікамі. Строга запатрабавала прыбраць цябе. Ні на якія ўгаворы не паддалася. Давялося адразаць табе галаву ці мяняць здымак (канкрэтна не памятаю).
Праз нейкі час папрасіла прагледзець твае вершы. Я нават звязвацца з табой не хацеў - навошта мне скандалістка. Але настойвала. Тады спыніўся ля твайго дому, і ты ўручыла мне сшытак з вершамі. Дзеля адчэпнага забраў. А як стаў чытаць, здзівіўся, што жанчына так піша. Больш за ўсё мне спадабалася змрочнасць зместу твораў - значыць, настрой такі ў аўтара. Яго павінны ведаць іншыя аматары паэзіі. Прапанаваў стварыць табе тэму ў "Откліку". Аформіў яе. Навучыў заходзіць. Пайшлі водгукі захаплення. Аднак, сапраўды, Віцькі наехалі на цябе. Выказаўся з крытыкай Серж. Я на яго нават насварыўся, што неабгрунтавана прычапіўся да цябе.
Ты псіханула на крытыкантаў і загадала ўвогуле знішчыць паэтычную старонку. Адгаворваў цябе. Не паслухалася. Добра, што ўгаварыў цябе на прозу для тэмы "Лепельшчына без прыкрас" у маім блозе. І сама бачыш вынік: людзям падабаюцца твае ўспаміны аб дзяцінстве. Не тым, што яны былі нейкімі прыгодніцкімі, а менавіта формай падачы, якая вымушае кожнага чытача зазіраць у сваё незваротнае маленства, параўноваць падобныя выпадкі, эпохі, дабрабыт свой і аўтара напачатку жыцця кожнага.
А тут ты атрымала яшчэ адзін удар, калі на сайце забілі Мару. Трымайся! Пішы! Адна ацэнка Вазара чаго вартая! А так думаюць многія, толькі выказацца не могуць, бо не літаратары.
Блукач ВАЛАЦУЖНЫ, Конечно помню. Но с некоторых пор избегаю публичности, особенно на таких мероприятиях. А тогда не знаю, что на меня нашло, выперлась в первые ряды, вот и попала в объектив.
А насчёт стихов мне хотелось, что бы их оценил именно человек твоего статуса, и хоть лично мы знакомы не были, была наслышана. О
КИКИ, адзін паўтор слова ў слова - выдаліў. Аднак у абодвух была недамоўка - тэкст заканчваўся літарай "О". Нешта з тваім компам? Ці зноў цябе зарэзалі?
Один твой Цмок чего стоит, шороху навёл на всю Беларусь.
И когда ты оценил моё мрачное рифмофлётство, согласилась на "Отклик". Особенно мне понравился ник "КИКИМОРА", загадочно и итригующе. А как пошли первые отклики, да положительные - СМК, МАРТИН, ТЕРЕНТИЙ - до сих пор вспоминаю их с теплотой.
Но зато потом...! для меня неискушённой в инетовском троллинге это был шок, как камнем по башке - Серж, Минчанин, Витька, прям взрыв ненависти. А женская аудитория и вовсе причислила меня к незнайкам. Сначала я попыталась оправдыватся, мол не Пушкин я, и не Есенин, и на лавры не претендую, но не тут то было, писали даже в личку. Так что, что-то доказывать людям без морали, и без сердца было бессмысленно.
Не знаю, как долго продержусь в блоге, меня больно ранит даже косой взгляд, а более того негативное слово. А люди так злы. Вот АДМИН, хотя с ним несогласны более десятка человек на форуме, он почему-то МАРУ выбрал козлом отпущения.
Кстати, о мрачности моей поэзии. С некоторых пор грусть и печаль это постоянное состояние моей души. Можно было промемуарить, но страх быть непонятой и оскорблённой не даёт мне это сделать, Рукописи в столе надёжней и безопасней.
КИКИ, Пока живая, видно ошибочно нажала.
КИКИ, ну й добра, што з табой усё ў парадку, не зарэзалі. А ўсе творчыя працы не ведаюць вечнага архіву. Гэта толькі творы класікаў вымушаныя захоўвацца вечна ў форме кніжак. Але мы да таго не дараслі. Чаго вартая мая 16-гадовая журналісцкая дзейнасць у раённай газеце? Ёсць у бібліятэчных фондах? Ёсць. Але ў іх лазяць выключна па пільнай даследчай неабходнасці, а не для расслабоннага чытання на канапе. Дый інэт справа ненадзейная. Нашыя творы даступныя для масавага агляду толькі пакуль жыве сайт. Кіне адмін сваю дзейнасць, і мы апынемся ў вечным забыцці. Я ж толькі свае "Личные мемуары о красной эре" дублюю на сайце расійскіх пісьменнікаў "Проза.ру", менавіта каб не загінулі бясследна.
Ты спадзяешся на рукапісы ў стале... У школьныя гады на гарышчы я адшукаў бацькаў рукапісны аўтабіяграфічны раман. Прачытаў яго з цікавасцю. Аднак запомніў толькі тое, як ён вяртаўся з вайны, і яму насустрач бегла ад аселіцы яго маці, кінулася на шыю і залілася слязьмі шчасця. Астатні змест выветрыўся з памяці. Дзе дзеўся той рукапіс? Выкінуць яго я не мог. Знік ад надта стараннага захоўвання.
Адзіны, хоць і часовы, архіў захоўвання ўласных напрацовак - памяць чытачоў. Хто ведаў пра тваё Міхалова. Ды нават тапонім такі чулі адзінкі людзей. А цяпер вось зацікавіліся пытаннем, дзе такое знаходзіцца, тысячы карыстальнікаў і наведвальнікаў сайту і блогу.
Твой прыхільнік Вазар на маю заўвагу, што яго даследаванні глыбокай гісторыі Лепельскага краю на "Прозе.ру" чытаюць толькі адзінкі незацікаўленых чытачоў, адказвае, што піша не дзеля публічнасці, а ў сваё задавальненне, каму трэба, той знойдзе. І мы з табой пішам больш дзеля ўласнага задавальнення, але лепш, калі нашую мазню пачытаюць і іншыя.
Так што будзем пакуль крэмзаць. Вось я адлайдачыў ад паўсядзённага гультайства па ваколіцах безыменнага ручая, а апісваў свае блуканні даўжэй, чым блукаў. Ніхто не прымушаў поўзаць і пісаць. Сам узяўся. І задавальненне за клавай атрымліваў ад таго, што быццам паўторна праходзіў тым жа маршрутам. У думках, вядома. А колькі адкрыццяў для сябе зрабіў. Адно з іх тое, што ручай той не безыменны. Той жа Вазар адкапаў яго на карце першай паловы 19 стагоддзя. Назву мае: Лясны. Ха! Дык жа толькі кусты растуць у яго даліне. Аказваецца, што на мяжы Лепеля з Забаеннем і Вялікім Полем у даўніну раслі густыя лясы. І наколькі цікавыя водгукі шчыра зрабілі ўдзячныя чытачы!
І ты пішаш, а сама сілкуешся станоўчымі эмоцыямі ад успамінаў аб бесклапотным маленстве, калі кожны дзень праходзіў бы вялікае адкрыццё свету.
Блукач ВАЛАЦУЖНЫ, согласна на 100%. Пишу исключительно для удовольствия, это можно сказать моё хобби. Конечно, приятно когда твою писанину читают, и положительно оценивают. Но когда топчут в грязь и обливают помоями, лично для меня это как плевок в самое сердце.. А за что, спрашивается? всего лишь видите ли, что посмела выставить личное на всеобщее обозрение.
Надеюсь что не посмеют хотя-бы измарать мой детские такое, чистые и светлые воспоминания.
Буду потиху кремзать, пока читают,. Есть опасения, что Админ и КИКИ может убить, но тут уж как говорится " хозяин - барин".
Такая система в стране: начальники баре, народ - слуги. Хотя, если я правильно я понимаю, для сайта чем больше людей, тем выше рейтинг.
КИКИ, я ўжо неаднойчы пісаў, што ў нас цэняцца не здольнасці чалавека, не яго прафесійныя навыкі, а ўменне падлізацца. Такім быў мой лепшы сябар і муж маёй сястры Віцька з Піцера. І яму ад таго жылося лёгка - быў лепшым зяцем, а я - дрэнным сынам за прамую натуру тарана. І за гэта быў дрэнным зяцем, хаця ў мяне цешча дажывала апошнія 17 год жыцця.
Табе трэба прытупіць свае нервы. Калі хто захоча ад цябе пазбавіцца, будзе дастаткова цябе абразіць, зганьбіць, і ты сама псіханеш ды сыдзеш. Май гэта на ўвазе і менш звяртай увагу на падкоп адзінкавых адшчапенцаў. Якраз такі сцэнар адбыўся з тваім паэтычным постам у "Откліку".
Блукач ВАЛАЦУЖНЫ, ты вот прямо в самую точку, как раз такое случилось на последнем месте моей, можно сказать, творческой деятельности. Была там одна особа, ни с виду, ни по уму - ни бе, ни ме, ни кукареку. Но зато умела ладить начальству, ужом крутилась, языком ляскала - в глаза одно, за глаза другое. Почти все её, за исключением таких же ненавидели, но раз она с директором на "ты", боялись перечеть и ей. И хотя она мелкоя сошка, но "ушли" меня с её подачи. Сначала я , как ты говоришь, психанула, а потом была даже рада, целее нервы. Душа, это моё самое больное место.
КИКИ, мне нядаўна прызнаўся адзін добры чалавек, што ад прагляду палітычных спрэчак на форуме сайту яму стала настолькі кепска, што адчуў: хутка памрэ ад тупізму ябацек. Я знямеў – суразмоўца быццам прачытаў і пераказвае стан маёй душы. У ёй творыцца тое ж самае. А як кінуў чытаць водгукі ды нервавацца, дык і палепшаў. Я – таксама.
Блукач ВАЛАЦУЖНЫ, ну, на форум можно и не заходить, но куда без инета вообще? А как зайдёщь, блин, не тупость, а мрак мрачнейший. Только что прочитала выдержки из выступления гр. Лукашенко, боже мой, а ведь ябатьки слушали это два часа, а потом наверно долго рукоплескали. Куда катимся?
Мы тут с соседями недавно беседовали на тему отопления дровами, идея озвученная гр. Лукашенко на рождество, договорились до "назад в пещеры", а там глядишь, из человека в обезьяну. Тем более инету тоже капец предрекли, всё теже лица.
КИКИ, без інэту нельга. Тэлевізар пазбаўляе людзей розуму.
Блукач ВАЛАЦУЖНЫ, а ведь когда-то телевизор был, как чудо. В нашем Михалове самый первый купил мой дядька Коля, по вечерам собирались всей деревней, битком в маленькую хатку, малые на полу, остальные где придётся, и внимали растопырив уши, и выпучив глаза.
КИКИ, такая карціна назіралася і ў хатах першых уладальнікаў тэлевізараў у Гадзіўлі. Блакітны экран тады не лічыўся замбіскрыняй, паколькі ніякай іншай інфармацыі да людзей не даходзіла. З радыё гучала тое ж самае. Так што тэлек хутчэй асвятляў зачуханых сялян, чым замбаваў.