821. МІХАЛОВА - ЛЮБОЎ МАЯ І ЖАЛЬ. Лісічонак (Гурко) Тамара

Звесткі аб аўтары глядзець тут.

 Ізноў вясна. Ізноў бягуць ручаі. І птушкі вяртаюцца на радзіму.

 І мая душа, нібы птушка, вырываецца з грудзей і ляціць у родныя мясціны. Кружыць, кружыць і крычыць балюча, бы кнігаўка, што згубіла дзетак.

 Згубіла і я ўсіх сваіх родных і любых. Ніколі ўжо не ўбачу бабу Проску і бабу Марылю, і дзеда Пракопа, і дзядзькоў, і цётачак, і бацькоў, і Валерыка. Няма ўжо і Наталкі са Славікам. Рана пацшлі з жыцця дзве мае сяброўкі. Асірацела я.

 Асірацела і Міхалова. Тры хаты запар стаяць пустыя – Васілёва,

 Федзькі-брыгадзіра

 і бабулі.

 Ніколі ўжо не грукне Федзька брыгадзір у бабуліна вакно:

 - Проска, выходзь хутчэй. Будзеш пешшу даганяць.

 - Ай-вой, Федзечка, пачакай трохі. Комін закладу, - адгукаецца бабуля.

 І, завязваючы хустку, наказвае мне:

 - Памый посуд, унучачка, падмяці падлогу. Ды не ў кут смецце замятай, а на сметнік вынесі.

 Была ў мяне такая звычка. Замяту ў куточак і венікам захіну, каб ніхто не бачыў. Але ад бабінага пільнага вока нічога не схаваецца.

 Цмокне мяне на хаду, дый паляцела на калгасную працу.

 А Валерык яшчэ раней у школу пабег. І застаюся я дома адна. Гуляй, поле! І гуляць было з кім – з першай лепшай сяброўкай Танькай Сільвановіч. Але няма ўжо Танькі.

 Няма ўжо і дзеда Мацвея-паліцая, што жыў у чацвёртай хаце.

  Засталася яго дачка Ліза, сяброўка маёй цёткі Алькі. Цётка Алька, калісьці вярнуўшыся з Поўначы, пабудавалася ў Міхалове. Але пасля смерці дзядзькі Юркі хату прадала купцам з Лепеля. Сабе купіла кватэру. Вось ейная хата пакуль яшчэ жывая.

 Але гэта на іншай ускраіне. А калі вярнуцца назад, то за бабінай хатай, пятай па ліку стаіць хата цёткі Ленкі Хрыстынішкі. Адзін час жыла ў ёй Лізіна дачка Светка але, казалі людзі, з’ехала і яна кудысьці, дзе насельніцтва паболей.

 У Клаўдзінай хаце, дакладней не ў ёй, а ў той, што ейны сын Васіль Баранаў пабудаваў, жыве ён сам, бо ягоная жонка, паштальёнка тутэйшая, таксама памерла.

 Насупраць – пустая хата майго дзядзькі Колі.

 Цётка Манька з дочкамі даўным-даўно з’ехала ў Наваполацк.

 У хаце Быстрыцкіх асталяваўся Сенька Яршоў, мясцовы багацей.

 Чым канкрэтна займаецца, не ведаю. Але казала цётка Алька, быццам нахапаў зямельных закінутых надзелаў і арэ-сее. Гадуе жывёлу. Тым і зарабляе на жыццё.

 Сцёпка Якубёнак з жонкай Валькай працуюць на ферме, дык у іхняй хаце яшчэ агнём жывым свецяцца вокны.

 Следам пустуе хата Лёнькі Яршова, сам гады два як памёр, дзеўкі ў Лепелі, малец недзе ў свет з’ехаўшы. На здымку Лёнька яшчэ жывы.

 Зарасла і завалілася хата Азаронкаў. Сяргей, унук, што жыў тут апошні, загінуў у аварыі.

 Непрыкаяна стаіць іншая мая родная хатка – дзеда Пракопа і бабы Марылі. Разбурылася прыбудова, што дзед з такой любоўю ладкаваў для ўнукаў. На месцы хлявоў буяюць зараснікі крапівы.

 А мне ўсё здаецца, што варта гукнуць з дарогі:

 - Бабуля, дзеда! – як адчыняцца дзверы, і выбежыць баба Марыля на ганак.

 - Прыляцела, мая птушачка! – плясне ў далоні. - Ну, то заходзь у хату.

 Зацалуе. Запесціць. Перш-наперш накорміць ды спаць пакладзе ў пярыну, якую сама зрабіла з пёраў. А вечарам прыйдзе дзед Пракоп, затопіць грубку, і будзем мы з ім весці гутарку аб усім на свеце.

 - Дзеда, а як пчолы робяць мёд?

 - Дык, Марачка, сок з кветачак п’юць. У вуллі зносяць.

 - А ты, як я хварэла, казаў, што мёд ліпавы…

 - Дык гэта, дзетка, з ліпавага дрэва, - цярпліва адказваў дзед.

 - Ай-вой, якое цікаўнае дзіця, - далучаецца баба Марыля. – Хадзі ўжо чай піць з мёдам.

 І, злізваючы з лыжкі тое салодкае смакоцце, я думала, што няма на свеце лепшага дзядулі, чым мой дзед Пракоп.І да гэтага часу чую я, як па языку распаўзаецца салодкі мёд майго дзяцінства…

 …Следам стаіць адна хатка Вольгі Карпавай. У ёй аднойчы адзначыўся сам Блукач, калі мы з ім рабілі вандроўку па Міхалове.

 Крайняя хата – Баранавых. Апошняй жыла ў ёй Светка з дзецьмі. Цяпер і тут запусценне.

 Ціха ў маім Міхалове. Толькі ледзь парыпвае журавель, гойдае доўгай шыяй, чакае, можа, хто прыйдзе вады зачэрпнуць.

 Журботна глядзяць пустыя вачніцы вокнаў. Не калыхнецца на іх бялюткая фіранка. Не адчыніцца фортка, і не крыкне з яе бабуля:

 - А ну, прэч з лужыны! Ногі намочыш, зноў захварэеш…

 Сіратліва стаяць яблыні ў садах, цягнуць галіны да сонейка, і хутка зазелянеюць тыя лісцікамі, зацвітуць яблыневай беллю. А ўвосень наліюцца пладамі. Але некаму будзе іх збіраць, пападаюць на зямлю і згніюць.

 Не закрычыць раніцай певень, не забрэша Дружок, і не ўскочыць маленькая Мара ад гудка цягніка, бо яна ўжо вырасла і жыве на пятым паверсе ў горадзе. Але цягнік усё адно яе будзіць, толькі не ў Міхалове, а ў Лепелі, бо дом яе стаіць якраз каля лініі, метраў за 200. Паколькі ж не можа яна пабегчы да цягніка, то згадвае дзяцінства з ложку і піша ўспаміны пра Міхалова. Навошта? А каб змаглі прачытаць пра сваю малую радзіму тыя, хто пакінуў яе і цяпер таксама ў смутку.

2021